Costa Rica, met zijn felgroene jungle, bijzondere dieren en de enorme Arenal, ligt achter ons. Zes weken lang hebben we door dit prachtige land mogen reizen en hebben we genoten van al het natuurschoon. Toen het einde van onze reisroute in zicht kwam werd het tijd om te kletsen over onze volgende bestemming. Al snel waren we het erover eens: Costa Rica is beeldschoon, maar we missen iets. Cultuur, geschiedenis, contact met locals, een vriendelijker prijskaartje, afwisseling van stad, dorpjes en natuur.
We besluiten omliggende landen over te slaan en het vliegtuig te pakken naar Colombia! VAMOS!
De wekker gaat vroeg, 3.15u, en een aantal uur later stappen we het vliegtuig in om anderhalf uur later te landen in Medellín. We pakken de bus richting het centrum en zijn van plan vanuit daar een Uber te pakken naar ons hotel. We zijn de bus nog niet uit of er worden ons tientallen taxi’s aangeboden. Hoe zoiets gaat? Mannelijke taxichauffeurs komen op je afgestormd met de vraag: ‘you want taxi, taxi, you want taxi? Taxi, taxi??????’.
Oké, even rustig aan. Dit zijn we niet gewend. Nouja wel van vorige reizen, maar in Costa Rica werd er door locals niet echt naar ons omgekeken. De Tico’s doen hun eigen ding, kijken niet op van toeristen en het is op één hand te tellen met hoeveel locals we een leuk gesprek hebben gevoerd. Met als gevolg dat we contact met de lokale bevolking zeker hebben gemist. Kanttekening: dit is hoe wij het contact met de lokale bevolking ervaren hebben.
We lopen snel een eindje verder en stappen onze Uber in. Hij spreekt ‘un poco English’ en Koen ‘un poco Español’. Later blijkt dit tijdens elke Uber-rit de openingszin te zijn! Maar ondanks dat doet iedereen zijn best een gesprek te voeren.
Onze chauffeur wurmt zich door het verkeer van Medellín, waar wij met onze rij-skills niet ver zouden komen. Vanuit allerlei kanten voegen auto’s in, slaan onverwachts af, gaan even stilstaan om iemand af te zetten of om een drankje te kopen langs de weg. Met als hoogtepunt de straatmuzikanten en straatartiesten die midden op de weg verschijnen wanneer het stoplicht op rood staat. We wisten niet wat we zagen. Terwijl we voor een rood stoplicht stonden op een druk kruispunt kwam er een man in pipopak voor onze auto zijn jongleer-kunsten laten zien. Bij een ander rood stoplicht kronkelde een breakdancer over het asfalt en een eindje verderop liep een man in Predator outfit op zijn gemak tussen de auto’s door. Alle gekheid op een stokkie om maar een centje te verdienen. Chaos!
Desalniettemin komen we veilig aan in ons hotel. We zijn moe, moe van het vroeg opstaan, moe van de reis en moe van de kort maar krachtige ontmoeting met Medellín.
Toch moeten er wat boodschappen worden gedaan. We lopen naar een supermarkt een eindje verderop wanneer het donker wordt en de hemel openbreekt. De regendruppels zijn groot, koud en we schrikken wanneer we de eerste onweersklap van onze reis horen. Het regenseizoen komt eraan, dit is dus nog maar het begin.
Google op ‘Medellín’ en je zult overal lezen dat het ooit de gevaarlijkste plek op aarde was waar mensen leefden tussen drugs, geweld, moorden en een bendeoorlog. Wie de Netflix-serie Narcos heeft gezien weet precies waar het over gaat, al is Pablo niet de enige die hierin een grote rol heeft gespeeld. Ik ga verder geen geschiedenisles geven maar wil wel een beetje uitleggen hoe de stad uit een diep dal is gekomen en waarom het dus (relatief) veilig is voor toeristen.
Na het overlijden van Pablo Escobar was de rust nog niet wedergekeerd in het land. Vele gewelddadige gangs hadden nog steeds grip op de sloppenwijken. Dit kwam onder andere doordat de sloppenwijken zich in niemandsland bevonden. Plattelandsbewoners die weggejaagd of gevlucht waren vanuit het platteland trokken massaal naar de stad. Eenmaal aangekomen kon deze groep geen onderdak vinden omdat het gewoonweg te duur was om in de stad te wonen. Ze besloten eigen wijken te bouwen op de heuvels van de stad zonder goedkeuring van de lokale overheid. Kortom, vanuit de regering hoefden zij niet te rekenen op steun in welke vorm dan ook. Denk aan geen financiële steun, geen onderwijs, geen water, geen elektriciteit, niks. Hierdoor konden de gangs hun eigen gang gaan.
Toch is hier een eind aan gekomen wanneer de toenmalige president in oktober 2002 ingreep met het leger. Vier dagen lang heeft het leger de sloppenwijken ‘schoongeveegd’ en zijn er naast leden van gangs ook veel onschuldige slachtoffers gevallen. Na deze vier dagen was de ellende nog niet voorbij en zijn er nog jarenlang mensen vermoord. Om een lang verhaal kort te maken: uiteindelijk heeft dit alles wel voor een omslag gezorgd en werden de sloppenwijken erkend door de overheid. Hiermee doe ik de geschiedenis en alle verhalen eigenlijk te kort, dus ga vooral zelf op zoek naar meer informatie mocht het je interesseren.
Laten we het hebben over de omslag, want dit maakt dat de stad een enorme transformatie heeft ondergaan en toeristen inmiddels de weg naar Colombia weten te vinden.
Een belangrijke rol was toentertijd weggelegd voor de burgemeester. Hij richtte zich op de stadsdelen met de grootste problemen en investeerde in onderwijs, mobiliteit en betere leefbaarheid. Elektriciteit werd aangelegd en een enorme waterzuiveringscentrale deed er alles aan om de sloppenwijken te voorzien van schoon water.
Aangezien de sloppenwijken op de steile heuvels zijn gebouwd kostte het de bewoners erom veel tijd om in de stad te komen om er bijvoorbeeld te werken. Om te zorgen voor meer verbinding, letterlijk en figuurlijk, liet de burgemeester kabelbanen bouwen.
Alle ontwikkelingen bij elkaar opgeteld zorgen tot op de dag van vandaag voor veiligheid, maar zeker niet overal. Er zijn nog tientallen gangs actief, dus delen van de stad worden ten strengste afgeraden om te bezoeken.
Een sloppenwijk die wel bezocht kan worden is Comuna 13. In deze wijk zorgen voornamelijk de bewoners zelf voor een gevoel van veiligheid. Zij zijn klaar met het gevaarlijke verleden en kijken vooruit. Ook de burgemeester heeft geïnvesteerd in deze wijk en heeft onder andere roltrappen laten aanleggen zodat ook mensen die slecht te been zijn zich kunnen verplaatsen binnen de wijk.
Toeristen zijn hier welkom en dus sluiten we aan bij een tour door deze wijk. Onze gids is de 21 jarige Julio. Hij is geboren en getogen in Comuna 13. Trots neemt hij onze groep mee door de wijk, vertelt over de geschiedenis, over hoe er als kind een pistool op hem werd gericht en over hoe de wijk uit het diepe dal is gekomen.
De rondleiding was indrukwekkend, boeiend, aangrijpend.. Ik kan het juiste woord niet vinden. Het was echt heel uniek om een kijkje te mogen nemen in deze wijk. Plus, we hebben ons geen moment onveilig gevoeld, het voelde zelfs knus, gezellig. En alle vrolijke streetart maakte het helemaal af!
Een andere unieke ervaring was de rit met de kabelbaan vanuit de stad over de sloppenwijken heen. Dit traject wordt dagelijks door duizenden locals afgelegd en dient voor hun als openbaar vervoer. Best gek dat het voor reizigers een soort van toeristische attractie is geworden.
Wanneer we in de gondel stappen krijgen we helemaal het Dolomieten-gevoel terug, waar we in 2020 een heerlijke vakantie hebben gehad. Dat we nu niet in de vredige Dolomieten zijn is wel duidelijk.
We delen de gondel met vier Colombianen die een voor een uitstappen bij de halte waar ze moeten zijn. Haltes waar het voor ons als toeristen niet veilig is om uit te stappen. Blijven zitten dus, we hebben ten slotte niets te zoeken in de wijken die onder ons voorbij gaan.
We zijn er stil van, zoiets hebben we nog nooit gezien. We hebben townships in Zuid-Afrika gezien, maar hoe deze sloppenwijken tegen de heuvels aan geplakt zitten geeft echt een surrealistisch beeld.
Het is een grote puzzel van bruin beton en glimmende daken van golfplaten die op zijn plek blijven liggen door het gewicht van alle bakstenen er bovenop. Bomen en moestuintjes zorgen voor een tintje groen en alle was die hangt te drogen zorgt voor een fleurig geheel. Hoewel het stil is in de gondel wordt deze gevuld met allerlei geluiden van de straat: spelende kinderen op het schoolplein, blaffende honden, kakelende kippen en vrolijke Colombiaanse deuntjes.
Hoe hoger we komen, hoe stiller het wordt. Aan de sloppenwijk lijkt een eind te komen. Het landschap gaat over in groene heuvels waar een aantal ‘boerderijtjes’ te vinden zijn. Er lopen wat geiten en koeien tot aan de rand waar de heuvel over gaat in een dicht bebost gebied. Een vreemde gewaarwording: van alle drukte in en boven de stad tot zweven boven bebost gebied met alleen het geluid van de wind en vogels.
De kabelbaan brengt ons verder de berg over met als eindpunt Parque Arví. Hier kun je verschillende wandelroutes volgen of gewoon een lekker bakkie drinken. We houden het bij een bakkie drinken, de Colombianen weten ten slotte hoe ze met koffie om moeten gaan! Vervolgens pakken we de kabelbaan terug naar beneden en ervaren we de route andersom: zweven boven het vredige bos totdat Medellín ineens weer opdoemt.
5 reacties
Hoe wij leven hier en wat jullie nu gezien hebben….een wereld van verschil. Fijn dat we mee kunnen kijken vanuit onze luie stoel. Het is niet te geloven wat er door je heengaat als je daar in werkelijkheid bent..pfff….mooi geschreven Wike en prachtige foto’s Koen👍
Ik vind het indrukwekkend om te lezen hoe jullie je avonturen beleven. Dank je wel weer voor de inkijk . Grtjs Angelique
Zit ik dan aan mijn laatste cascado! Toch geen koffie dit keer 😋 Wat klinkt het daar indrukwekkend zeg! Volgens mij zijn jullie weer volop aan het ontdekken en beleven.
Geniet ervan xx
Wat een andere wereld ! Weer een hele belevenis Wilke en Koen.Het was weer mooi om jullie belevenissen te lezen .
Wat leven wij hier dan in luxe . Nog een fijne tijd in Colombia !
Groetjes van Dian van Gils
Mooie en informatieve reportage. Je krijgt zo, in tekst en beeld, een beter beeld van de enorme sloppenwijken. Je zou niet verwachten dat naast alle ellende van armoede en criminaliteit er toch ook mooie en leefbare gemeenschappen uit voortkomen.